شبکه بهداشت و درمان شهرستان شوش

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز شرح داد:
اهمیت تغذیه سالم برای کودکان و نوجوانان در سنین مدرسه

 
به گزارش وب‌دا خوزستان، دکتر پژمان بختیاری‌نیا، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان در این رابطه گفت: در مرحله نوجوانی تا ۴۵ درصد رشد اسکلتی و ۱۵ تا ۲۵ درصد از قد بزرگسالی حاصل می‌شود. همچنین در طی جهش رشد نوجوانی، ممکن است تا ۳۷ درصد از کل توده استخوانی شکل بگیرد.

وی ادامه داد: تغذیه بر رشد و نمو در تمام دوران نوزادی، کودکی و نوجوانی تأثیر می‌گذارد. با این وجود، در دوران نوجوانی، بیشترین نیاز به مواد مغذی وجود دارد. با اینکه نوجوانی، مرحله سالم زندگی تصور می‌شود، ولی در این دوره برخی بیماری‌ها، به ویژه بیماری‌های غیرواگیر بروز فراوانی دارند و آسیب‌های قابل توجهی وجود دارد که بیشتر آنها قابل پیشگیری و یا درمان هستند.
 
معاون بهداشت دانشگاه افزود: در طی مرحله نوجوانی، نوجوانان الگوهای رفتاری غذایی و نیز فعالیت بدنی متفاوتی را بروز می‌دهند که می‌تواند سلامت آنها را در حال و آینده در معرض خطر قرار دهد. برای رشد و نمو سالم، نوجوانان به اطلاعاتی از جمله آموزش جامع تغذیه متناسب با سن نیاز دارند.
 
وی با اشاره به اینکه طبق آخرین آمار ۱۱,۶۳ درصد نوجوانان ۵ تا ۱۸ ساله استان خوزستان، مبتلا به اضافه وزن، ۷.۲۵ درصد مبتلا به چاقی و ۳.۹۳ درصد مبتلا به کوتاه قدی می‌باشند، در خصوص اهمیت مصرف صبحانه عنوان کرد: در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان، مصرف صبحانه از اهمیت خاصی برخوردار است. نخوردن صبحانه می‌تواند اثرات منفی بر یادگیری کودک یا نوجوان داشته باشد. در شرایط ناشتایی کوتاه مدت، معمولاً سطح قند خون به نحوی تنظیم می‌شود که به عملکرد طبیعی مغز لطمه وارد نشود ولی اگر مدت زمان ناشتایی طولانی شود، به دلیل افت قند خون، مغز قادر به فعالیت طبیعی خود نیست و در نتیجه یادگیری و تمرکز حواس مختل می‌شود.
 
رئیس مرکز بهداشت استان ادامه داد: کودک یا نوجوانی که صبحانه نمی‌خورد، بیشتر در معرض اضافه‌ وزن و چاقی قرار دارد. نخوردن صبحانه و ناشتایی طولانی مدت موجب افت قند خون شده و در نتیجه در وعده ناهار به علت گرسنگی و اشتهای زیاد، غذای بیشتری صرف می‌شود که در نهایت، اضافه‌وزن و چاقی را به دنبال دارد.
 
وی با اشاره به اینکه مطالعات انجام شده در کشور حاکی از آن است که اضافه وزن و چاقی در نوجوانان و دانش آموزان از شیوع بالایی برخورد دار است، تصریح کرد: اضافه‌وزن و چاقی در نوجوانان یکی از مهمترین عوامل خطر ساز برای فشار خون بالا، دیابت و چربی خون بالا در بزرگسالی است. عادات غذایی غلط از جمله مصرف بی‌رویه فست‌فودها (سوسیس، کالباس، همبرگر، پیتزا، سیب‌زمینی سرخ کرده)، چیپس، غذاهای چرب و سرخ شده، نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های شیرین و آب میوه‌های صنعتی که حاوی مقدار زیادی قند هستند، شیرینی و شکلات، مصرف کم سبزی‌ها و میوه‌ها، مصرف کم حبوبات و بی‌تحرکی از دلایل مهم اضافه وزن و چاقی در نوجوانان هستند.
 
معاون بهداشت دانشگاه یادآور شد: برخی از رفتارها و شیوه‌های غذایی که مادر در تغذیه کودک یا نوجوان خود به کار می‌برد مانند اجبار به مصرف مواد غذایی، موجب کاهش یا افزایش دریافت مواد غذایی و در نهایت کاهش یا افزایش وزن می‌شود. بنابراین اصلاح و تغییر رفتارهای غذایی و روش‌های تغذیه کودکان و نوجوانان نیز لازم است مورد توجه قرار گیرد.
 
بختیاری‌نیا تاکید کرد: برای اینکه کودک یا نوجوان اشتهای کافی برای خوردن صبحانه داشته باشد باید شام را در ساعات ابتدایی شب صرف کرده و حتی الامکان شب‌ها در ساعت معین بخوابد تا صبح‌ها زودتر بیدار شده و وقت کافی برای خوردن صبحانه داشته باشد. اگر والدین صبحانه را به عنوان یک وعده غذایی مهم تلقی کنند و هر روز دور سفره صبحانه بنشینند، مشوق کودک یا نوجوان برای صرف صبحانه خواهند بود.
 
وی گفت: والدین باید سحرخیزی، ورزش و نرمش صبحگاهی و خوردن صبحانه در محیط گرم خانواده را به فرزند خود بیاموزند. غذاهایی مثل فرنی، شیربرنج، حلیم و عدسی و انواع آش‌های محلی از ارزش غذایی بالایی برخوردارند. این غذاها را می‌توان در وعده صبحانه به کودک داد. همچنین غذاهایی از قبیل نان و پنیر و گردو، نان و تخم‌مرغ و گوجه فرنگی، نان و کره و مربا، نان و کره و عسل، نان و پنیر و خرما همراه با یک لیوان شیر، یک صبحانه سالم و مغذی برای کودک به‌شمار می‌روند.
 
معاون بهداشت دانشگاه اظهار داشت: یکی از دلایل نخوردن صبحانه، تکراری و یکنواخت بودن آن است. تنوع در صبحانه، کودک یا نوجوان را به خوردن صبحانه تشویق می‌کند.

رئیس مرکز بهداشت استان مصرف میان وعده را مهم دانست و گفت: دانش‌آموز علاوه بر سه وعده غذایی اصلی به دو میان وعده در طول روز نیز نیاز دارد. نوجوان باید برای نگه‌داشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، هر ۴ تا ۶ ساعت غذا بخورد تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز در حد مطلوب باقی بماند.
 
وی با بیان اینکه ارزش غذایی میان وعده‌ها باید در نظر گرفته شود، خاطرنشان کرد: انواع چیپس و غلات حجیم شده ارزش غذایی کمی دارند. استفاده انواع خشکبار مثل انجیر و توت خشک، فندق، نخودچی، کشمش، بادام زمینی، پسته، گردو، برگه زردآلو و انواع میوه‌ها نظیر سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، زردآلو، لیموشیرین، سبزی‌هایی نظیر هویج، کاهو، خیار، کرفس، گل کلم و لقمه‌های سالم مانند نان و پنیر و سبزی، انواع کوکو و کتلت، نان و پنیر و خرما، یک لیوان شیر با دو عدد خرما می‌توانند به عنوان میان وعده در برنامه غذایی یک نوجوان قرار گیرند.
 
دکتر پژمان بختیاری‌نیا در پایان تاکید کرد: به طور کلی تشویق کودکان و نوجوانان به استفاده از تنقلات سنتی و در دسترس مثل نخودچی، کشمش، گندم و عدس بو داده و انواع خشکبار که سالم‌تر و مغذی‌تر از چیپس، پفک، شیرینی و شکلات است، یک راهکار عمده برای ترویج الگوی غذایی صحیح و تامین بخشی از نیازهای تغذیه ای کودکان و نوجوانان می‌باشد.